نحوه خواندن لودچارت (جدول بار) جرثقیل
لودچارت یا جدول بار جرثقیل یکی از مهم‌ترین ابزارهای اپراتور جرثقیل است. ممکن است وقتی شما این کلمه را می‌شنوید، در ابتدا فکر کنید که تنها یک نمودار خشک و پیچیده است، اما این جدول حقیقتاً یک نقشه راه برای ایمنی و کارایی بهتر جرثقیل در هر شرایطی است. نحوه خواندن لودچارت جرثقیل می‌تواند مشخص کند که آیا بار شما به درستی و با ایمنی حمل میشود یا خیر. در این مقاله، شما با جزئیات کامل یاد خواهید گرفت که چگونه لودچارت‌ها را بخوانید و از آن بهره‌برداری کنید.
لودچارت جرثقیل چیست؟
لودچارت جرثقیل در واقع یک جدول است که ظرفیت بلند کردن بار را بسته به شرایط مختلف نشان می‌دهد. این شرایط شامل فاصله از مرکز چرخش، زاویه بوم، ارتفاع، و وزن بار است. هر مدل جرثقیل لودچارت خاص خود را دارد که به اپراتور کمک می‌کند تا بار را به‌طور ایمن و موثر بلند کند.
در هر عملیاتی که با جرثقیل سر و کار دارید، از بارهای سنگین تا حمل‌های خاص، باید از لودچارت برای اطمینان از ایمنی استفاده کنید. اگر این جدول نادیده گرفته شود، ممکن است جرثقیل دچار آسیب شود یا حتی احتمال سقوط بار و خطرات جدی به‌وجود آید.
فرض کنید شما در حال حمل یک تیرآهن ۱۰ تنی در یک پروژه ساختمانی هستید. اگر اپراتور نتواند لودچارت را به درستی بخواند و فاصله را با توجه به وزن بار تنظیم نکند، خطر سقوط تیرآهن وجود دارد که ممکن است خسارات مالی و جانی زیادی به بار آورد.
برای خرید انواع جرثقیل سقفی، جرثقیل دروازه ای، نیم دروازه ای و… با ما تماس بگیرید.
نحوه خواندن جدول بار جرثقیل
برای فهم درست لودچارت جرثقیل، باید به چندین فاکتور توجه کنید که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
ابعاد و وزن بار
هر بار وزن و ابعاد خاصی دارد که باید در نظر گرفته شوند. این داده‌ها از اولین نکات مهمی است که باید به آن توجه کنید. در واقع، لودچارت به شما می‌گوید که در هر زاویه‌ای و در هر فاصله‌ای از مرکز چرخش، جرثقیل قادر به حمل چه وزن باری است. اگر وزن بار از ظرفیت جرثقیل بیشتر باشد، اپراتور در خطر سقوط یا آسیب قرار می‌گیرد. همینطور ابعاد بار می‌تواند بر نحوه حمل تأثیر بگذارد.
برای مثال در هنگام حمل یک لوله فولادی سنگین که وزن آن ۸ تن است، لودچارت نشان می‌دهد که در زاویه ۳۰ درجه و فاصله ۱۲ متر از مرکز، فقط ۵ تن بار قابل حمل است. این اطلاعات به اپراتور می‌گوید که یا باید بار را سبک‌تر کند یا تنظیمات جرثقیل را تغییر دهد
محاسبه بار مجاز
لودچارت همچنین ظرفیت مجاز جرثقیل در شرایط مختلف را نشان می‌دهد. در هر زاویه‌ای از بوم، ظرفیت جرثقیل متفاوت است و باید این اطلاعات را به‌دقت بررسی کنید. بار بیش از ظرفیت می‌تواند به سقوط جرثقیل و آسیب به کارکنان و تجهیزات منجر شود.
فرض کنید در زاویه ۴۵ درجه و فاصله ۱۰ متر از مرکز، ظرفیت جرثقیل ۱۵ تن است. اگر بار شما ۱۲ تن باشد، در این صورت بار در حد مجاز است و می‌توانید با خیال راحت آن را بلند کنید.
محدوده بالا بردن
در لودچارت، محدوده‌ای برای بالابری بار در نظر گرفته شده است. این محدوده بستگی به زاویه بوم و فاصله از مرکز دارد. هرچه زاویه بوم بیشتر شود، ارتفاع باربرداری کاهش می‌یابد. اگر نیاز به بلند کردن بار تا ارتفاع بالاتری دارید، باید زاویه بوم و فاصله از مرکز را به‌دقت تنظیم کنید. برای مثال لودچارت نشان می‌دهد که در فاصله ۶ متری از مرکز، ارتفاع قابل دستیابی ۱۵ متر است، اما در فاصله ۱۲ متری از مرکز، این ارتفاع به ۱۰ متر کاهش می‌یابد. پس باید این مسئله را در نظر بگیرید.
زاویه‌های بالابری
زاویه بوم تأثیر زیادی بر ظرفیت جرثقیل دارد. در زوایای پایین‌تر، ظرفیت بار بیشتر است، اما در زاویه‌های بالاتر، این ظرفیت کاهش می‌یابد. استفاده از زاویه مناسب نه‌تنها به ایمنی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند عملیات را سریع‌تر و با دقت بیشتری انجام دهد.
مثلا اگر در زاویه ۴۵ درجه، ظرفیت جرثقیل ۱۵ تن باشد، در زاویه ۳۰ درجه می‌تواند ۲۰ تن بار را بلند کند. بنابراین برای بارهای سنگین‌تر، زاویه پایین‌تر انتخاب بهتری است.
جرثقیل در حال حرکت
در حین حرکت، ظرفیت جرثقیل کاهش می‌یابد. به همین دلیل، لودچارت نشان می‌دهد که در حین حرکت، چه مقدار بار مجاز است. وقتی جرثقیل در حال حرکت است، نیروهای بیشتری به آن وارد میشود که می‌تواند تأثیر منفی بر ظرفیت بلند کردن بار داشته باشد. فرض کنید که جرثقیل شما در حال حرکت در یک زمین ناپایدار است. در این حالت، ظرفیت بار از ۱۵ تن به ۱۰ تن کاهش می‌یابد و این مسئله باید در عملیات لحاظ شود.
خط شکست در جدول بار چیست؟
خط شکست به نقطه‌ای گفته میشود که ظرفیت جرثقیل برای بلند کردن بار به حداکثر خود می‌رسد و فراتر از آن، عملیات به‌طور خطرناک میشود. وقتی اپراتور بار بیشتری از آنچه که جرثقیل می‌تواند ایمن بلند کند را درخواست می‌کند، وارد “منطقه شکست” میشود. این نقطه نشان می‌دهد که تلاش برای بلند کردن بار بیشتر از ظرفیت ایمن، می‌تواند منجر به وقوع حادثه شود.
همچنین بخوانید: دستورالعمل تست جرثقیل
چطور خط شکست را در لود چارت تشخیص دهیم؟
تشخیص این خط ممکن است در ابتدا گیج‌کننده به نظر برسد، اما با درک بهتر لودچارت‌ها، می‌توانید به راحتی این نقاط را پیدا کنید:
- مطالعه دقیق لودچارت: لودچارت معمولاً شامل جداول یا گراف‌هایی است که ظرفیت بار را با توجه به فاصله از مرکز چرخش و زاویه بوم نشان می‌دهند. در این جداول، محدوده‌های ایمن با اعداد و خطوط مشخص می‌شوند.
- زاویه بوم و فاصله از مرکز: ظرفیت جرثقیل در این شرایط بستگی به دو عامل اصلی دارد: زاویه بوم (زاویه‌ای که بوم از افق می‌سازد) و فاصله بار از مرکز جرثقیل. هرچه فاصله بیشتر باشد، ظرفیت کاهش می‌یابد.
- تشخیص خط شکست: در جدول بار، خط شکست معمولاً به‌صورت یک خط منحنی یا خط مستقیم مشخص میشود که نشان‌دهنده ظرفیت نهایی است. هنگامی که بار از این خط عبور کند، عملیات دیگر ایمن نخواهد بود.
در صورتی که بار از این خط عبور کند، خطراتی چون افتادن بار، آسیب به سازه یا خرابی جرثقیل وجود دارد. این موضوع می‌تواند به حوادث جدی و حتی کشته شدن افراد منجر شود : با آگاهی از خط شکست، اپراتورها می‌توانند در هر لحظه تشخیص دهند که آیا بار بیش از حد است یا نه. این آگاهی باعث میشود که بتوانند از جرثقیل به‌طور مؤثر و ایمن استفاده کنند.
فرض کنید که شما با یک جرثقیل ۱۵ تنی کار می‌کنید و در حال بلند کردن باری هستید که در فاصله ۲۰ متر از مرکز قرار دارد. لودچارت نشان می‌دهد که در این فاصله، ظرفیت جرثقیل تنها ۵ تن است. حالا، اگر بار شما ۱۰ تن باشد، وارد “خط شکست” شده‌اید و عملیات به‌طور خطرناک ادامه می‌یابد. اگر از این نقطه عبور کنید، نه تنها بار نمی‌تواند به درستی بلند شود، بلکه ممکن است به سقوط آن منجر شود.
چگونه از خط شکست جلوگیری کنیم؟
- مطالعه و تحلیل دقیق لودچارت: همیشه قبل از شروع کار، جدول بار (لودچارت) را مطالعه کنید و ظرفیت‌های مجاز را در هر زاویه و فاصله بررسی کنید.
- استفاده از ابزارهای مدرن: استفاده از سیستم‌های کنترل بار الکترونیکی می‌تواند به شما در جلوگیری از عبور از خط شکست کمک کند. این سیستم‌ها به‌طور خودکار ظرفیت بار را اندازه‌گیری کرده و هشدار می‌دهند.
- نظارت مداوم بر بار و موقعیت جرثقیل: در حین عملیات، همیشه موقعیت بار، زاویه بوم و فاصله را بررسی کرده و مطمئن شوید که هیچ‌کدام از این عوامل از حد مجاز عبور نمی‌کند.
خط شکست در لودچارت یک مفهوم بسیار مهم و حیاتی در کار با جرثقیل‌ها است. شناخت این خط و اجتناب از عبور از آن می‌تواند از وقوع حوادث و مشکلات جدی جلوگیری کند. بنابراین، آگاهی از لودچارت و رعایت اصول ایمنی، کلید موفقیت در هر عملیات جرثقیل است.
همچنین بخوانید: شگل جرثقیل چیست؟
تعیین بهترین زاویه بار برداری در جرثقیل
حالا که شما می‌خواهید با جرثقیل یک بار سنگین رو بلند کنید، باید بدانید که زاویه بوم (بازوی جرثقیل) چقدر تاثیر دارد. این زاویه یعنی همانطور که بوم جرثقیل از زمین بالا میرود، چقدر به زمین نزدیک یا دور میشود.
چند نکته مهم:
- زاویه کم (مثل ۳۰ درجه یا نزدیک به افق): وقتی بوم جرثقیل خیلی نزدیک به زمین میشود، جرثقیل می تواند بار سنگین‌تری بلند کند. یعنی می‌توانید بارهای سنگین رو با این زاویه بلند کنید.
- زاویه زیاد (مثل ۷۰ درجه یا بیشتر): وقتی بوم جرثقیل بیشتر از زمین فاصله می‌گیرد (مثل یه زاویه عمودی یا نزدیک به عمود)، جرثقیل نمی تواند بار سنگین بلند کند. هرچقدر بوم به عمود میرود، ظرفیت جرثقیل برای بلند کردن بار کمتر میشود.
چطور زاویه مناسب رو پیدا کنیم؟
برای پیدا کردن بهترین زاویه برای بلند کردن بار:
- اول باید چک کنید که بار شما چقدر سنگین است.
- بعد باید ببینید که چقدر می‌خواهید بار رو بلند کنید (یعنی از چه فاصله‌ای)
- با توجه به این دو فاکتور، باید زاویه بوم را طوری تنظیم کنید که جرثقیل بیشترین ظرفیت را داشته باشد. در اینجا لودچارت کمک زیادی می‌کند.